Ga naar de inhoud
Wat is het verschil tussen bakpoeder, baking soda en wijnsteenbakpoeder?
Facts & Food 06 juni 2014

Wat is het verschil tussen bakpoeder, baking soda en wijnsteenbakpoeder?

Wat is het verschil tussen bakpoeder, baking soda en wijnsteenbakpoeder?

Rijsmiddelen voor je taarten, cakes en koekjes. Waarom zijn er zoveel van?! Regelmatig kom ik baking soda tegen in (voornamelijk buitenlandse) recepten. In Nederlandse recepten komt het bakpoeder juist weer vaker voorbij. En om het nog iets gecompliceerder te maken, wordt wijnsteenbakpoeder ook regelmatig voorgeschreven. Ik lees veel tegenstrijdige beweringen over deze rijsmiddelen daarom heb ik tot op het bot voor je uitgezocht wat bakpoeder, baking soda en wijnsteenbakpoeder nu écht is, waar je het voor moet gebruiken en waarmee je het kunt vervangen. En natuurlijk de hamvraag: wat is het verschil tussen bakpoeder, baking soda en wijnsteenbakpoeder? Ik loop ze één voor één af.

WAT IS BAKING SODA?
Baking soda, baksoda, natriumbicarbonaat, zuiveringszout: allemaal hetzelfde. Je gebruikt baking soda om je baksels beter te laten rijzen. Baking soda heeft een sterkere werking dan bakpoeder. Wanneer baking soda in aanraking komt met zuren, zoals karnemelk, azijn, citroensap, cacao of yoghurt, ontstaan er kleine gasbelletjes die je baksel luchtig maken. Gebruik baking soda daarom alleen wanneer er een zuur of zuurhoudend ingrediënt in je baksel zit, anders heb je kans op een vieze nasmaak en slechte werking. Baking soda vind je vaak bij de apotheker, drogisterij of de toko. Zelf haal ik het liefst de variant in een oranje pakje bij de toko, die schijnt ook het goedkoopst te zijn.

  • Eén theelepel baking soda vervang je door 2,5 theelepel bakpoeder of wijnsteenbakpoeder
  • Deze blauwe bessen citroen laagjestaart is een goed voorbeeld van een recept waarin karnemelk en baking soda het beste in elkaar naar boven halen.

WAT IS BAKPOEDER?
Bakpoeder is een mengsel van natriumbicarbonaat (baking soda), een zuur (wijnsteenzuur/citroenzuur) en een stabilisator (zetmeel zoals maizena) en heeft om die reden een minder sterke werking dan baking soda. Bakpoeder is een volledig voor jou in elkaar gezet rijsmiddel. Dit betekent dat alles al aan het rijsmiddel is toegevoegd: zout, zuur en een stabilisator. Om die reden hoeft er geen zuur of zuurhoudend ingrediënt in je baksel te zitten. Wanneer je wel een zuur ingrediënt aan je baksel toevoegt kun je beter baking soda gebruiken. Doordat bakpoeder minder sterk is dan baking soda, zul je andere verhoudingen moeten gebruiken wanneer je het voor baking soda wil vervangen. Bakpoeder vind je gewoon op de bakafdeling in de supermarkt.

  • Eén theelepel bakpoeder vervang je door 1/3 theelepel baking soda
  • Zelf bakpoeder maken? Mix dan twee delen wijnsteenzuur met één deel baking soda en één deel maizena.

Bakpoeder of baking soda gemakkelijk omrekenen van een theelepel naar grammen of andersom? Check hier hoe je dat doet!

WAT IS WIJNSTEENBAKPOEDER?
Wijnsteenbakpoeder is samengesteld uit natriumbicarbonaat (baking soda) en wijnsteen. Het verschil zit ‘m in het wijnsteen dat gebruikt wordt voor wijnsteenbakpoeder, terwijl wijnsteenzuur (of een ander chemisch zuur) wordt gebruikt voor ‘gewoon’ bakpoeder. Wijnsteen is een kaliumzout van wijnsteenzuur en wordt ook wel cream of tartar of crème de tartar genoemd. Je gebruikt wijnsteen om je opgeklopte eiwitten voor meringue te stabiliseren of om te voorkomen dat je suikersiroop kristalliseert. De wijnsteen in het wijnsteenbakpoeder reageert op de baking soda, waardoor je geen zuur hoeft toe te voegen aan je baksel. Wijnsteenbakpoeder wordt verkocht bij de meeste natuurwinkels, maar kun je ook in sommige toko’s vinden.

  • Eén theelepel wijnsteenbakpoeder vervang je door 1/3 theelepel baking soda
  • Zelf wijnsteenbakpoeder maken? Mix 1 theelepel baking soda, met 2 theelepels cream of tartar (wijnsteen).

En dan heb je ook nog wijnsteenzuurbakpoeder. Dit heeft een andere samenstelling dan wijnsteenbakpoeder, maar is vergelijkbaar in gebruik. Je kunt dus dezelfde verhoudingen aanhouden als bij wijnsteenbakpoeder en ‘gewoon’  bakpoeder en je hoeft geen extra zuur toe te voegen voor een goede rijzing.

HET VERSCHIL TUSSEN BAKPOEDER, BAKING SODA EN WIJNSTEENBAKPOEDER
Bakpoeder is een mildere variant van baking soda en wordt gebruikt in recepten waar je geen zure ingrediënten aan toevoegt. Baking soda gebruik je enkel in combinatie met een zuur ingrediënt, maar let op dat je niet dezelfde verhoudingen gebruikt als bij bakpoeder, want de werking van baking soda is veel sterker. Wijnsteenbakpoeder is vergelijkbaar met bakpoeder omdat het ook een milder rijsmiddel is dan baking soda en je bij gebruik hiervan geen zuur aan je baksel hoeft toe te voegen. Veel mensen geven de voorkeur aan wijnsteenbakpoeder, omdat dit door zijn samenstelling een natuurlijker soort bakpoeder zou zijn.

TIPS

  • Zelf zelfrijzend bakmeel maken? Voeg dan 15 gram bakpoeder toe aan 500 gram meel.
  • Wil je weten of je bakpoeder nog goed is? Doe een beetje bakpoeder in een kommetje en giet er kokend water overheen. Begint het te bubbelen? Dan zit je goed!
  • Rijsmiddelen combineren? Soms moet je baking soda en bakpoeder combineren om de juiste rijzing, de juiste smaak en de mooiste bruine kleur te realiseren. Dat zie je bijvoorbeeld in dit recept voor de lekkerste chocolade cupcakes. Meer info daarover lees je hier.

Vond je dit artikel nuttig? Of heb je juist nog een vraag of aanvulling? Laat het dan hieronder achter in de reactiemogelijkheden!

Klik op een ster om dit recept te beoordelen!

Gemiddelde waardering 4.9 / 5. Aantal stemmen: 15

Zin in meer?

Het is mogelijk dat dit artikel affiliate links bevat. Als jij via die link een product bestelt, dan ontvang ik daar een kleine commissie over. Het kost jou niks extra!

128 berichten over “Wat is het verschil tussen bakpoeder, baking soda en wijnsteenbakpoeder?

    1. Maar wijnsteenpeode wordt dus allrrn g0ebuikt om eiwit stijf te.houden en soroop caramellisrert? Of kun je het ook in een cake gebruiken als rijsmiddel?

  1. Dank voor uw uitleg. Even een praktische vraag; Begrijp ik het goed dat je in een recept wijnsteenbakpoeder kan vervangen voor bakpoeder, in dezelfde hoeveelheid?

    1. HI Dimphy, dat klopt inderdaad! Het verschil zit ‘m daar voornamelijk in het feit dat sommige mensen geloven dat wijnsteenbakpoeder gezonder zou zijn dan gewoon bakpoeder. Maar bij beide rijsmiddelen hoef je geen zuur toe te voegen aan je baksels. zoals bij baking soda wel et geval is. Ik hoop dat dit je helpt! Zoete groetjes, Mariette

  2. Geweldig, dat is de informatie waar ik naar op zoek was! Ik maak veel italiaanse gerechten, meestal met de ingrediënten die ik ook in Italië koop. Daar verkoopt men voor zoete cakes bijvoorbeeld ‘bicarbonato’ in het Nederlands vertaald, is dat soda. Nu pas weet ik dat het dus om baking soda gaat! En dat het dus niet hetzelfde is als bakpoeder! Dankuwel, ik ben erg blij met deze info!

  3. Hallo ik wil zelf mascarpone maken. Verkopen ze hier helaas niet. Maar heb daarbij 1/8 tl wijnsteenzuur nodig op 1 liter slagroom.
    Hoeveel moet ik dan baking soda gebruiken, hou dan toch niks meer over… Van 1/8 tl wsz (hahaha)
    Of zal ik liter slagroom verdubbelen? Hopelijk kun je me helpen anders ga ik t gewoon proberen met t zelfde aantal Bakingsoda. Alvast bedankt.

    1. Hi Ellie, daarvoor heb je het wijnsteenzuur nodig, dat is weer wat anders dan de rijsmiddelen die hierboven beschreven staan. Wel een heel leuk project om zelf mascarpone te maken zeg! Ik ben benieuwd naar het resultaat!

    2. 600 gr slagroom 38%
      300 gr volle melk 3,5%
      25 gr citroensap of witte azijn

      Begin met het gieten van de crème in uw dubbele boiler en verwarming het langzaam au bain marie.
      Wanneer de crème bereikt een temperatuur van 190 graden Fahrenheit (88 °Celsius),
      voeg nu de azijn of citroensap toe en roer goed door
      Wrongel zal zich beginnen te vormen in de crème,
      zodra het reageert op het zuur, eventueel iets meer toevoegen.
      Blijf vijf minuten op 88 °C, zo nu en dan roeren
      uit de au bain mariepan menen en laten afkoelen

      Zet het voor 12 uur in de koelkast, in de roestvrij staal binnenpot
      (of schep het over in een schone plastic container met deksel).
      De wei zou zich in die tijd enigszins moeten scheiden.
      Doe het dan in een steriele doek, en hang deze boven een kom.
      Dan 24 uur in de koelkast om de wei er uit te laten vloeien.
      Zodra deze stap is voltooid, is de mascarpone kaas is klaar voor gebruik.
      Schep de mascarpone in een kleinere steriele luchtdichte container, bewaar in de koelkast, gebruik binnen twee weken.

      1. Mooi plan. In plaats van de doek met inhoud op te hangen kun je hem ook in een zeef leggen, dat bespaart ruimte. Een vraag: waar blijft die melk?

    3. In het kleine dorpje Oudenbosch NB verkopen ze mascarpone, ik koop het iedere zaterdag, hoef je niet naar Italie

  4. Zeer bruikbare info. Dank u wel. Maarrrr … spreekt u hier over de Nederlandse theelepel, of de Britse (= Duitse koffielepel)? Als ik in vertaalde recepten de Ned. tl. toepas, wordt het steeds geheid een flop. Kunt u de hoeveelheden ook in grammen vermelden?
    Alvast bedankt, mede namens mijn glutenvrije stamgenoten.

      1. Ah! Daar kan ik verder mee! De “conversion table” van het Penguin Cookbook is me zeer vertrouwd, maar mijn setjes “spoons” en “cups” verhuisden naar één van de keukenprinsessen die ik vermocht voort te brengen.
        DANK!

  5. Goede en duidelijk uitleg. Toch nog een vraagje. Kan ik wijnsteenbakpoeder dan vervangen door natriumbicarbonaat en appelazijn? Zoals ik nu doe in men amandelbrood.

  6. Misschien een rare vraag maar ik heb Baking soda-rijsmiddel van Steensma, kan je deze ook gebruiken voor schoonmaken van dingen?
    Graag hoor ik het.

    1. Hi, ja hoor. Baking soda is een zuiveringszout en kan voor veel andere doeleinden (buiten recepten om) gebruikt worden. Het is echter milder in gebruik dan gewone soda. Gewone soda kun je daarentegen NIET in recepten gebruiken.

      1. Je gebruikt wel ca 3x zo veel bakpoeder, dus zoutaandeel blijft ongeveer gelijk (tenzij het onderdeel wijnsteenzuur in bakpoeder ook zout bevat)

  7. Dank voor je uitleg. Eindelijk weet ik nu of ik iets kan vervangen en zo ja met wat.
    (Allemaal losse potjes in de kast is ook niet alles.)
    Groetje

  8. Super bedankt voor deze uitleg! Ik moet vreselijk improviseren want ben na twee jaar tobben voor vrijwel alles intolerant…. En word het dan steeds weer nadat het met iets nieuws even goed is gegaan. Probeer nu brood van roggemeel en boekweitmeel en haverzemelen (met van alles erdoor)te maken en gebruik t liefste natriumbicarbonaat. Denk dat het nu gaat lukken!

  9. Duidelijke uitleg, top! Wat ik me alleen afvraag is dit…..als er in een recept 1,5 theelepel bakpoeder staat, hoeveel wijnsteenbakpoeder moet ik dan in plaats daarvan gebruiken? Hoop dat jij t weet..😊 dankj ecwel alvast

  10. Zuiveringszout kun voor 10 € kopen bij de Tuinen, een kilo in een emmertje. Turkse/ chinese toko’s hebben ook voordelige zakken.

  11. Hoi,
    ik wil graag een proefje doen met een ballon.
    Dit is wat er zou moeten gebeuren:
    Je giet wat azijn in een plastic flesje;
    dan doe je een beetje baking soda in je ballon;
    en maak je je ballon aan het flesje zodat het samenkomt en een chemische reactie veroorzaakt, hierdoor blaast de ballon zich dan op.
    Hiervoor heb je baking soda nodig.
    Wij hebben alleen bakpoeder, maar kan het ook met bakpoeder ipv baking soda?
    En zo ja, moet je het dan verdubbelen ofzo?
    Groetjes,
    An.

      1. Okey, dat is jammer.
        Maar ik ga het proefje binnenkort proberen met bakpoeder.
        Ik laat het nog wel even weten!
        En misschien ook nog wel een lekker receptje…

          1. Ik heb t geprobeerd met bakpoeder.
            De eerste keer zat er een gaatje in de ballon, dus toen werkte het niet.
            Ik heb de hoeveelheid bakpoeder x2 gedaan.
            Na een aantal pogingen blies de ballon zich op.
            Hij werd ongeveer zo groot als een mini voetbal.
            Ik heb geen idee of het aan mijn “skills” lag of aan de bakpoeder….

  12. dag Mariette,
    weet jij of er kwaliteitsverschil is in bicarbonaat? Bestaat er zoiets als biologisch bicarbonaat? Verder wordt er gesproken over bicarbonaat om in te nemen en voor allerlei uitwendige toepassingen zoals schoonmaken etc. Gebruik je daar een “mindere” (goedkopere) kwaliteit voor? Er zijn nl enorme prijsverschillen die mogelijk met de kwaliteit te maken hebben.

    1. Hi Peter, dat is het verschil tussen natriumbicarbonaat (baking soda, zuiveringszout etc.) en natriumcarbonaat (washing soda, huishoud soda). De eerste kun je zowel voor voedingstoepassingen én schoonmaak doeleinden gebruiken, de tweede wil je echt alleen voor schoonmaak doeleinden gebruiken.

      Voor mij is de eerste (natriumbicarbonaat) dus het meest relevant en volgens mij valt het verschil in kwaliteit reuze mee. Je moet alleen oppassen dat je niet de hoofdprijs betaalt, zoals bij de apotheek. Lekker naar de Turk of Toko gaan dus 🙂

      Ik vond hier overigens meer info over biologische baking soda, maar ik weet er zelf weinig vanaf: https://baking-soda.nl/is-arm-hammer-baking-soda-biologisch/

  13. Is bakpoeder niet geschikt in een zoutloos dieet – gezien de samenstelling?
    Verder dank voor de superheldere uitleg!

  14. Wat ik me afvraag… Wat is nu het meest gezonde ( natuurlijke) rijsmiddel? Dat leek mij natriumbicarbonaat, echter dat is ook een E nummer, zei het geen schadelijke. Echter deze stof komt niet in de natuur voor..ben benieuwd.

      1. Veel dank voor deze nuttige informatie! Maar wat ook opvalt is dat de vragen zo goed worden beantwoord. Dat is elders vaak anders!
        Ik zocht naar het verschil tussen de soda’s ivm medische kant ervan: ontzuren van lichaam (detox; z.z. is basisch), mondspoelen (anti-bacteriële werking). Het heet kennelijk niet voor niets: zuiveringszout. Met hier genoemde tips lijkt het een wondermiddeltje.

  15. zeer mooi en grondige uitleg proficiat daarvoor , kom je zelden tegen met zo’n duidelijke verklaring nogmaals een dikke proficiat

  16. Mijn vraag is niet helemaal goed overgekomen….Ik heb uit alles wat hiet aan informatie stond niet kunnen opmaken of wijnsteenbakpoeder Paleo is ofwel gezond Heel graag hierop een antwoord zo mogelijk?

  17. Bedankt voor de heldere uitleg, maar ik heb toch nog een vraag: Je schrijft “dan heb je ook nog wijnsteenzuurbakpoeder. Dit heeft een andere samenstelling dan wijnsteenbakpoeder, maar is vergelijkbaar in gebruik.”
    Kun je zeggen wat die samenstelling van wijnsteenzuurbakpoeder is? En hoe je dit maakt?
    En kan je wijnsteenzuur vervangen door citroenzuur, als je zelf bakpoeder wilt maken?

  18. Hoi ik heb even een vraag over
    met bakpoeder in een recept zo als cake
    aan gezien ik vaak cake maak en ik een ei poeder gebruik voor een ei te vervangen
    is het mij al een aantal keer mislukt om een goed de cake te kunnen maken
    zou jij nog tips voor mij kunnen geven?

    1. Hi Ilona, wat vervelend. In een normaal cakerecept is dit vrij lastig, omdat de eieren een belangrijke rol hebben. Je zou het kunnen proberen met lijnzaad. Een mix van 1 eetlepel lijnzaad en 3 eetlepels water ongeveer 1-2 minuutjes in de blender gemixt. Succes! Ik zet een ‘ei-vrije-cake’ in ieder geval op mijn lijstje om binnenkort mee aan de slag te gaan. X Mariette

  19. De samenstelling van wijnsteenbakpoeder in je artikel is onjuist!
    Althans, volgens het potje “Biologische wijnsteenbakpoeder” van Mattisson dat ik hier in huis heb:

    Ingrediënten Mattisson Biol. Wijnsteenbakpoeder:
    Biologische Maiszetmeel, zuurteregelaar: wijnsteenzuur (monokaliumtartraat E336) 24,7%, rijsmiddel: natriumbicarbonaat (E500).

    Er staat op het potje ook:
    “Wijnsteenbakpoeder is een natuurlijke variant van bakpoeder en bevat geen chemische rijsmiddelen……..Het poeder kan in dezelfde hoeveelheid gebruikt worden als bakpoeder, ongeveer 20 gram per 500 gram meel.”

    En ook staat deze informatie op het potje:
    “Wijnsteen ontstaat in wijnvaten tijdens het rijpen van de wijn. Na het rijpen blijven er wijnsteenkristallen achter. Deze worden gereinigd en gemalen tot heel fijn wijnsteenpoeder.”

    1. Hi SK, ik begrijp je verwarring maar ik denk dat de benaming op het potje verkeerd is. Dit zou namelijk wijnsteenzuurbakpoeder moeten zijn als er wijnsteenzuur
      in zit. Ik zelf inmiddels ook al veel potjes bekeken en in realiteit staat er op elk potje wijnsteenbakpoeder weer een andere samenstelling van ingrediënten, helaas, omdat men denkt dat wijnsteenbakpoeder en wijnsteenzuurbakpoeder hetzelfde zijn. Bedankt voor je oplettenheid en bericht! Groetjes, Mariette

  20. Beste, bedankt voor de duidelijke uitleg! Als ik in een recept het bakpoeder wil vervangen door baking soda, moet ik dan de hoeveelheid maizena in het recept verhogen? Alvast bedankt!

    1. In principe wil je een zuur toevoegen als je baking soda toevoegt (of cacao), omdat het rijseffect daardoor wordt geactiveerd. Dat zit al automatisch in bakpoeder; om de maizena hoef je je niet zoveel druk te maken.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *